Թարգմանություններ

Դավիթ Սամոյլով

Թարգմանությունը` Վարդիկ Վարդազարյանի

******

Առաջին ձյունը

                                  

Գալիս է մի պահ,

Երբ հոգնում է ջուրն անգամ:

Կնշանակի առաջին ձյունը,

Հրես, ուր որ է, կթակի դուռը:

Ջուրը հոգնել է անձրևից հետո

                        առվակ լինելուց,

Արմատից-ցողուն վերելք,

Երկնքից-երկիր վայրէջք անելուց,

Ջուրը հոգնել է անվերջ երգելուց

                        ու կոհակվելուց:

Այնպես ուզում է պառկել, քուն մտնել,

            անշարժանալ ու չխոխոջել:

Ու արճճե գորշ երկնքի տակ

Խոնջանում է. անվճիտ, անփայլ:

Ջուրը հոգնել է ինքը իրենից:

Իսկ զգացմունքները՞:

Կհրաժարվի, երբ սառցակալի,

Ու էլ չի երգի, էլ չի կարկաչի

Զընգ, զընգ, կզնգա, ինչպես զրահը:

Ճիշտ է, հեռու է խոր լռությունը,

Բայց վերջանում է ճամփախաբանքը:

Հողը դեռ սև է, սակայն

Արդեն սառել է ճամփաբաժանը:

Հրես, ուր որ է, ամենուր` օդում,

Պարը կսկսի

Առաջին Ձյունը:

*******

Հմայքն ամայի պուրակի,

Երկչոտ արևը նոյեմբեր ամսվա,

Սրանից պարզ ու տանջալի

Շուրջս էլ ոչինչ չկա:

Եվ այդ համր անդորրության մեջ

Խորասուզվել են, անշարժացել,

Սոճիների շարքերը կոպիտ,

Կնձնենիները` վտիտ:

Քամուց սրսրթում, թրթռում է դեռ,

Անշարժ ջուրը պուրակի…

Ժամանակը, ուր որ է, կկիսվի,

ՙԱյժմ՚-ի ու ՙերբեք՚-ի:

******

Քաղցր կյա՞նք: Հոսք ժամանակի:

Դանդաղ մահացող այգի:

Եվ դա այդպես է ի վերուստ:

Եվ դա` անկախ ինձանից:

Բայց և այնպես, կա ինչ որ մի բան,

Անկասելի, դանդաղ այդ հոսքում.

Գուցե դա նշան է գաղտնի

Եվ լուր հավերժական այն կյանքի:

Աշուն է: Սարյակները չվեցին:

Քամին ծառերի արանքից հնչում է

                                   բազմալար:

Տխուր է, բայց հենց այդ ժամերին

Այնքան լավ է, այնքան անհոգ,

                                   որ կարելի է խենթանալ:

******

Մի բոսոր տերև գողունի

                        ընկավ կանաչին,

Մերկացավ կարծես սիրտն անտառի

                        այդ ակնթարթին,

Պատրաստ փորձությունների

                        ու տառապանքների:

                       

Կրակ կտրած մի փունջ

                        բոցավառվեց հանկարծ,

Ասես գավաթի ունկին հպվեցին

Երկու հազար շուրթեր կիսաբաց:

Մոտիկ անտառը բոսորվեց շանթից,

Շառագունեցին ամպերը ցոլքից:

Տերևների  տոն էր ծորուն

Եվ երկնքի հանդարտ վեհություն:

Մի անծայրածիր մայրամուտ էր դա,

Որ տեսնում էի առաջին անգամ:

Կարծես երկիրը ծնվում էր նորեն

ըւ Ես քայլում էի բախտին ապավեն:

*******

Աշուն

Նահանջի մեջ այդ

                        կա մի վեհություն,

Երբ անտեսելով     

                        կորուստներն անթիվ

Գնում է դեպի 

                        անսահմանություն:

ՈՒ չի փակում դռներն ամուր

                        սառնամանիքի, ձյուների դիմաց,

ՈՒ չի ընկրկում, անգամ թաքուն,

                        եղանակի դեմ` անսանձ:

ԵՎ կարելի՞ է այդքանից հետո,

                        միայն թուլակամ փախուստ համարել

Վեհաշուք, հպարտ

                        Նահանջը Աշնան…

******

Սերգեյ Եսենին

Կապույտ մշուշ: Առատ ձյուն:

Լուսնի գունատ, դողդոջ լույս,

Այնքան տխուր, դառն ու անուշ,

Անցած գնացած օրերի հուշ:

Լուսնյակ մի գիշեր, ամենքից թաքուն,

Մաշած գլխարկս գլուխս քաշած,

Լքեցի տունն իմ, առանց համբույր,

Իսկ դրսում ձյուն էր, ոնց սորուն ավազ:

Հիմա դարձել եմ տունն իմ հայրենի,

Հիշու՞մ են դեռ ինձ, թե մոռացել են,

Ինչպես պանդուխտ մի վտարանդի

Տխուր կանգնել եմ բակում հյուղակի:

Սամույրի մորթուց իմ նոր գլխարկը

Լուռ ճմրթում եմ, դժգոհ, սրտնեղած,

Պապիս եմ հիշում, հիշում եմ տատիս

Ու փխրուն ձյունը լուռ գերեզմանի:

Հանգիստ է այնտեղ: Մենք էլ կննջենք,

Եվ ապրողները, և որ կծնվեն ու կապրեն էլի,

Սրա համար եմ ես սիրում մարդկանց

Եվ ուզում լինել մեկը նրանցից:

Ու հեկեկանքս հազիվ զսպելով,

Տխուր ժպտում եմ, մարած հայացքով,

Կարծես հյուղակն այս ու այս ծեր շանը

Տեսնում եմ վերջին, մի վերջին անգամ:

Հետո ի՞նչ իմանաս, ի՞նչ կլինի

Հետաքրքիր է՝ մեկ ուրիշ երկրում անշարժ գույքի առք ու վաճառքով զբաղվող գործակալություններն իրենց գովազդում նշո՞ւմ են, որ տվյալ շենքում կատարվում է աղբահանություն։ Առաջին հայացքից զավեշտ է թվում, բայց եթե երկար ես մտածում՝ երեւակայության համար անսպառ նյութ է տալիս։

«Կատարվում է աղբահանություն…»։ Հնչում է ինչպես կամերային երաժշտություն, չէ՞։ Եվ ինչպես բարձր երաժշտությունն է միայն ի վիճակի երանություն պարգեւել մարդուն, այդպես էլ այդ բառակապակցությունը։ Անմիջապես աշխատում է երեւակայությունդ. կանաչ սիզամարգեր, որոնց վրա մոտակա ծառից ընկած աշնանային տերեւները գունեղ գորգ են հիշեցնում, փոքրիկ թփեր՝ առանց ճյուղերից կախված պոլիէթիլենից գունավոր տոպրակների (մի՞թե նման բան հնարավոր է), թոռնիկդ խաղում է կանաչների մեջ, իսկ դու հանգիստ ես. շուրջդ այնքա՜ն մաքուր է…

Բացում եմ աչքերս, եւ դառը իրականությունը փլվում է գլխիս. հազիվ եմ հասցնում թոռնիկիս հետ պահել կեղտոտ ջրափոսից գնդակը հանելու փորձ-փորձանքից։

Հասկանում եմ, որ գովազդն արված է շատ տեղին, ոչ մի զավեշտ էլ չկա։ Պարզապես, պետք է հասկանալ վերջապես, որ Երեւանում ամեն շենք եւ անգամ թաղամաս չէ, որ արժանի է աղբահանության։ Քանի դեռ չես ապրում կարգին թաղամասի էլիտար շենքում, մի մտածիր շրջակա միջավայրի մաքրության մասին, մի հուսա, թե ամեն օր կդատարկվեն մոտակա աղբարկղերը կամ համապատասխան մեքենան կտանի աղբատարի առաջ գոյացած գարշահոտ կույտը։ Սպասիր, թե երբ ճապոնացիները կամ այլմոլորակայինները կհետաքրքրվեն մեր յուրօրինակ աղբով եւ երբ կորոշեն հայկական աղբից փող սարքել։ Բայց քանի դեռ աշխարհում ֆինանսական ճգնաժամ է, ապա այդ հեռանկարն էլ առայժմ մեզ չի ժպտա, եւ մեր աղբը դեռ երկար կթթվի, նոր երանգներ կստանա, որը, գուցե, յուրօրինակ գրավչություն ու ինքնատիպություն կհաղորդի հայկական աղբին, ու մենք ի լուր աշխարհի կկարողանանք հպարտորեն հայտարարել՝ «Մերն ուրիշ է», «Լավ իմացիր, հայոց աղբի նման էլ աղբ չկա…», «Ով ունի աղբ այսպիսի, թող գա մեզ հետ նա մրցի» եւ այլն, եւ այլն…

Չէ, սա, իհարկե, կատակ է, տխուր կատակ։ Բայց, հարգելի ընթերցող, շատ կարեւոր մի բան ականջիդ օղ արա։ Եթե որոշել ես նոր տուն կամ բնակարան գնել ոչ էլիտար շենքում, անպայման ուշադրությունդ սեւեռիր այն փաստին, թե ինչպես է կատարվում աղբահանությունն այդ շենքում եւ ինչ հարաբերությունների մեջ են մարդիկ ու կրծողները։ Չգայթակղվեք ցածր գներով վաճառվող բնակարաններով, ուրեմն մի բան այն չէ. ջուրն են օրվա մեջ 1-2 ժամ տալիս, վերելակը չի աշխատում եւ, որ ամենահավանականն է, աղբահանություն համարյա թե չի կատարվում։ Հետո չասես, թե աչքերդ բացող չկար։

Ինչպես միշտ, փորձենք լավատեսական շեշտով ավարտել մեր հոդվածը։ Ամեն ինչ լավ կլնի, չարժե հուսահատվել, մայր բնությունը մեզ անտեր չի թողնի, սառնամանիքները սարերի հետեւում չեն։ Շուտով ձյուն կգա, ամեն ինչ կմնա ձայն տակ, ամեն ինչի հետ աղբն էլ կսառչի, կրծողներն էլ ժամանակավորապես կանհետանան։ Իսկ հետո, հետո կլինի այն, ինչ որ կլինի։

Վարդիկ Վարդազարյան (2008թ.)